وکیل مهریه

مقدمه

از ایام قدیم و در برخی از کشورهای جهان به ویژه کشورهای مسلمان همواره سنت مهریه وجود داشته و دارد. به نحوی که هنگام وقوع عقد و قبول ازدواج از سمت زوجه برای او مهریه در نظر می گیرند.مهریه یا به شکل کهن‌تر آن، کابین به مالی گفته می‌شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح اسلامی  به زن خود می‌پردازد یا مکلف به پرداخت آن می‌شود. مهریه واژهٔ عربی و کابین واژه‌ای فارسی است.

نوعی از مهریه در آیین یهود هم وجود دارد اما عندالمطالبه نیست بلکه در زمانی که نکاح با طلاق یا فوت شوهر منحل شود به زن پرداخت خواهد شد.

مهریه عبارت است از مالی که به موجب عقد نکاح دایم یا موقت به ملکیت زن در  آمده و او می تواند در آن تصرف نموده و یا هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. مهریه می تواند عند المطالبه یا عندالاستطاعه باشد که هر کدام شرایط خاصی را دارا می باشد.

از این رو در وکیل فردا پس از معرفی اجمالی از مهریه به اقسام مهریه نیز خواهیم پرداخت.

مهریه 

مهریه از جمله حقوق مالی که به موجب عقد ازدواج به زن تعلق می گیرد مهریه یا مهر می باشد. به موجب ماده 1082 قانون مدنی: ” به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید”. همان طور که از این ماده مستفاد می شود به محض اینکه عقد نکاح میان زوجین واقع می شود زوج مالک مهریه می شود و هیچ چیز نمی تواند جلوی این مالکیت را بگیرد حتی مواردی چون نشوز زن یا عدم تمکین وی نیز باعث میشود زن مهریه خود را دریافت نماید. چیزی که به عنوان مهریه در عقد نکاح قید می شود باید مال باشد و لذا مهریه باید ویژگی های مال به سان قابلیت تملیک و……را دارا باشد.

اقسام  مهریه

مهریه دارای اقسامی می باشد که بنابر نظر قانون گذار در قانون مدنی و نظرات فقها اقسام مهریه بنابر شرح زیر می باشد:

مهریه عند المطالبه

مهریه عند المطالبه مهریه حال بوده و به محض مطالبه توسط زوج باید به او پرداخت شود. حال اگر شوهر استطاعت مالی مبنی بر پرداخت کامل مهریه را نداشته باشد با طی کردن فرایندی دادگاه اقدام به قسط بندی مهریه می نماید.

مهریه عند الاستطاعه

برای دریافت مهریه عندالاستطاعه زن باید استطاعت یا توانایی مرد برای پرداخت مهریه را در دادگاه ثابت کند. چنانچه مرد از توانایی مالی برخوردار نباشد ملزم به پرداخت مهریه نمی باشد.

مهر المسمی

از اقسام مهر بوده و مالی است که در حین عقد نکاح دائم با توافق طرفین(ماده 1080قانون مدنی) یا ثالث(ماده 1089قانون مدنی)به عنوان مهریه زوجه تعیین می گردد.

مهر المثل

 از دیگر انواع مهر که از جمله حقوق مالی زن در زندگی مشترک  می باشد  که بر اساس ماده 1087قانون مدنی بدین شرح است: ” اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین می‌توانند بعد از عقد، مهر را به تراضی معین‌ کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین، بین آن‌ها نزدیکی واقع شود زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود. ” و همچنین بر اساس ماده 1100 قانون مدنی اگر مهر المسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد هم زوج مستحق مهر المثل می باشد و بر اساس ماده 1091 قانون مدنی مهر المثل مشخص می گردد.

مهر المتعه

قانون گذار در ماده 1093 قانون مدنی بیان  می دارد: “هر گاه مهر، در عقد، ذکر نشده باشد و شوهر، قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهر المتعه است، و اگر بعد از ‌آن، طلاق دهد، مستحق مهر المثل خواهد بود.” همچنین بر اساس ماده 1084 قانون مدنی مهرالمتعه مشخص میگردد.

مهر السنه

 از دیگر اقسام  مهر بوده که تعریف آن توسط قوه مقنن یا قانون گذار در قانون مدنی ذکر نشده است و برای فهم آن باید به فقه رجوع کرد.  براساس تعریف فقها مهر السنه مهریه حضرت فاطمه«س» دختر پیامبر اسلام بوده و میزان آن 500 درهم می باشد.

مستندات قانونی شرایط پرداخت مهریه

ماده 2 قانون نحوه محکومیت های مالی اشعار می دارد: “هرکس، محکوم به پرداخت مالی، به دیگری شود، چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن، و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه، و آن را‌ تادیه ننماید، دادگاه او را، الزام به تادیه نموده، و چنانچه، مالی از او در دسترس باشد، آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده، استیفا می‌ نماید، و‌ در غیر این صورت، بنا به تقاضای محکوم له، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد، تا زمان تادیه حبس خواهد کرد.”

ماده 22 قانون حمایت از خانواده مقرر می دارد: “هرگاه مهریه، در زمان وقوع عقد، تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن، مشمول مقررات ماده (2) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد، در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج، ملاک پرداخت است.”

بدین جهت در صورت عدم استطاعت زوج تنها به میزان صد و ده سکه از مهریه زن ضمانت اجرای جلب را دارد. تا 110 سکه عندالمطالبه لحاظ می شود و اثبات توانایی مالی مرد برای پرداخت مازاد بر 110 سکه بر عهده زوجه می باشد. همچنین مردان می توانند با اثبات اعسار خود به دادگاه اقدام به تقسیط مهریه  نمایند. در صورتی که اقساط تعیین شده توسط دادگاه برای پرداخت مهریه سنگین باشد مردان می توانند با درخواست تعدیل اقساط مهریه از دادگاه اقدام به متعادل کردن اقساط تعیین شده از سمت دادگاه نمایند.

بر اساس اعلام معاون قضایی قوه قضاییه در سیاست جدید قوه قضاییه و در رسیدگی به دعاوی مهریه رویه بر این مبنا قرار گرفته است که قاضی واقع بینانه به شرایط طرفین و وضعیت مالی زوج رسیدگی کرده و چنانچه احراز نماید که زوج توانایی پرداخت یک جای مهریه را ندارد مطابق دیدگاهی واقع بینانه رای بر تقسیط دهد.